“Bij de rondgang ter voorbereiding op de keuze voor een middelbare school was mijn zoon heel duidelijk. Het wordt de SGL, want daar keken ze je aan”, vertelt zijn moeder. Bij de Stadmakerij wordt op deze avond geprobeerd de waarde van de SGL te ontdekken. Niet in geld, maar in maatschappelijke en culturele betekenis. En wat doet het gebouw er toe, wat dat betreft?
Op verzoek van de gemeente Lelystad boog de Erfgoedcommissie zich over het SGL – gebouw. Om misverstanden te voorkomen geeft Rob Bakelaar van die commissie aan dat zij niet gaan over een al dan niet beschermde status voor het gebouw. Zij hebben de waarde in beeld gebracht in een onlangs verschenen rapport. “Architect Pieter Jellema baseerde zijn ontwerp op de principes van grootheden als Aldo van Eijk en Herman Hertzberger: door de constructie (de “drager”) los te koppelen van de inrichting (de “inbouw”) ontstond een geheel vrij indeelbaar gebouw”, zegt Bakelaar. “Maar anders dan in andere gebouwen ontbreekt hier de derde dimensie: het gebouw heeft maar één bouwlaag.” De brede gangen en open ruimten zijn als het ware ontworpen voor het experimentele schoolsysteem waarmee de SGL begin zeventiger jaren ging werken, de Middenschool”.
“Die open ruimten, dat werkte wel bijzonder” vindt docent van het eerste uur Pieter Visser. “De bedoeling was dat niet alleen de leerlingen van en met elkaar leerden. Ook wij als leraren staken veel van elkaar op, door elkaar bezig te zien met de leerlingen.” Het zorgde ook wel voor veel rumoer en gedoe en kwam de concentratie in de klas niet altijd ten goede. Maar “het was een bewuste keuze, om juist op deze school te willen gaan werken” zegt zijn collega van toen Dick Waterhout. “Door een brugperiode van drie jaar hoefden leerlingen de keuze voor een opleidingsrichting pas later te maken. De verschillende niveaus bleven dus lang bij elkaar.”
Volgens oud-leerling Ben Kamstra heeft het SGL – gebouw vooral een huiselijke sfeer. “Het doet eigenlijk wel denken aan een jeugdhonk”. Hij herinnert zich heel wat verhalen uit de kringgesprekken in de klas, een noviteit in het Middenschool – experiment. En het bruist er van de activiteiten. Kamstra heeft met ’t Lapp het idee ontwikkeld om, als de leerlingen en docenten vertrokken zijn naar de nieuwe schoolcampus, een deel van het gebouw als broedplaats voor verschillende initiatieven te gaan gebruiken. “Zo’n invulling past perfect bij de filosofie van het ontwerp. En door hergebruik van materiaal uit een eventueel te slopen deel ben je ook nog duurzaam bezig. En realiseer je eens wat een capaciteit aan zonne-energie mogelijk is op dat enorme dakoppervlak?”
Een van de aanwezigen vraagt zich af of de waarde van de SGL niet vooral nostalgisch van aard is: de verhalen gaan heel sterk over de onderlinge relaties. “Dat heeft toch niets met het gebouw te maken? Waarom zou je dat dan willen behouden?”. Een antwoord daarop kan zijn dat gebouwen ons juist aan die verhalen kunnen herinneren. Zouden we de geschiedenis van Amsterdam nog kennen als de grachtengordel ooit gesloopt was? Een ander vraagt naar de zin van zo’n open gesprek als deze bijeenkomst is. “Moet je niet eerst een helder doel voor ogen hebben?” De initiatiefnemers van de facebookpagina “SGL niet slopen” hebben dat in ieder geval. Anderen vinden het juist prettig om zonder de druk van beleid of besluiten een beeld te kunnen krijgen van de betekenis van de SGL. Dat gesprek is over andere panden die in de korte geschiedenis van Lelystad al weer hebben moeten wijken voor andere initiatieven te weinig gevoerd.
Vanuit welke invalshoek je het vraagstuk van de toekomst van het SGL – gebouw ook benaderd, over wat de SGL bijzonder maakt zijn de aanwezigen het snel eens: de open en huiselijke sfeer, de aangename verblijfsruimte, de beleving, en vooral ook het enorme gevoel van vrijheid dat iedereen ervaart die er binnen komt.
Geef een antwoord