Vraag aan Lubbert Schenk, geboren en getogen op Urk en ondernemer in vis (vooral schol), wat een echte Urker is en je krijgt een verrassend antwoord: “Ik was laatst ergens in Noord Holland. Stond te wachten. Hoorde achter me opeens dat typisch Urker kuchje. Het was een jonge zwarte jongen. Kon er niet geboren zijn. Maar toch ….” Urk hoorde, als enige, al bij drie provincies. We zijn vanavond op zoek naar de kracht die Urk toevoegt aan Flevoland. Natuurlijk gaat het over vis. Maar opvallend veel ook over de buren in de Noordoostpolder. Want of je nu dagelijks op het water zit of op het land werkt je bent beiden afhankelijk van hard werken met je handen, de juiste voorwaarden creëren met je materiaal en vervolgens is het aan de grilligheid van de natuur. Dat zorgt voor een bepaalde mindset en schept een band tussen visserman en boer.
Die wereldtop in visserij en in landbouw is bereikt met nuchterheid en pragmatisme: je doet je werk zo goed mogelijk, naar eer en geweten. En dan blijkt uiteindelijk dat het best bijzonder is wat je als gemeenschap presteert. Maar er kan meer verbinding gezocht worden met de rest van de polder. Er is een mooi verhaal dat de oorsprong van Flevoland in Urk ligt. Archeologen vonden Urker schedels relatief groot, een teken van slimheid. Door het eiland te verbinden aan het vaste land werd het gemakkelijker om de slimheid te verspreiden. Daarom werden de polders aangelegd.
Niet alleen de visserij, ook de sociale cohesie zit de Urkers in de genen. “Als de nood letterlijk aan de man is dreggen 30 tot 40 schepen naar een drenkeling. De kosten doen er dan niet toe, we zorgen voor elkaar.” Het benauwende, controlerende in de samenleving is er langzamerhand wel van af. Het Urker “model” is niet te kopiëren. Het is gedurende eeuwen ontstaan in een unieke eilandsetting. Je kunt er wel van leren, maar het niet forceren. “Gun het de tijd om het te laten ontstaan”, is het advies aan de rest van Flevoland.
Een duurzame businesscase
Het visbedrijf van Schenk is een mooi voorbeeld van nuchter duurzaam handelen. Het rentmeesterschap is met de paplepel ingegoten. De 3 p’s (people, planet, profit) staan centraal, “maar uiteindelijk gaat het toch om de profit”. Er werd al geïnvesteerd in milieubewuster koelsystemen. Nu staat het bedrijf op het punt om het grootste Flevolandse zonne-energieproject te realiseren. Een terugverdientijd van zeven jaar is voor duurzame maatregelen spannend. Ondernemers hebben een scope van ca. vijf jaar. Dat is nog enigszins te overzien. Een langere periode niet. Mede dankzij DE-on, het provinciale ontwikkelingsbedrijf voor duurzame energie.
Pragmatisch samenwerken
Een duidelijke Flevolandse identiteit? Nee. Die wordt niet zo ervaren. Maar er zijn veel mogelijkheden om pragmatisch met elkaar samen te werken. Neem nou de Floriade. De landbouw staat daar centraal, maar de relatie met voedsel, visserij, Urk, is evident. Flevoland is de provincie van de primaire sector. Op dat gebied hebben we unieke kennis in huis. Als die ook doordringt in de steden is dat pure winst.
Of kijk naar de bibliotheek, waar we vanavond zitten. De christelijke openbare (toegankelijke) bibliotheek maakt nu deel uit van de FlevoMeer Bibliotheken. De voordelen van de grotere organisatie (qua programmering, inkoop etc.) worden gecombineerd met lokale wortels, bv als het gaat om de collectie en de dienstverlening. De meerwaarde daarvan wordt breed gedragen.
Ook de kerken werken op zo’n manier pragmatisch samen.
Natuurontwikkeling en visserijbelangen
“De Oostvaardersplassen zijn spontaan ontstaan. En dat is goed. Maar of je bewust nieuwe natuurgebieden moet willen creëren is wel de vraag”. Deze kwestie komt op n.a.v. de ontwikkeling van de Marker Wadden. De gedachte is dat het Markermeer een betere waterkwaliteit krijgt, waardoor de biodiversiteit toeneemt. Maar gaat dat niet te zeer ten koste van de belangen van een (relatief kleine groep) vissers? En zou je je niet eerder moeten richten op een goed en zorgvuldig beheer van bestaande natuurgebieden dan op het creëren van weer nieuwe natuur?
Centraal gelegen, niet best bereikbaar
Het wegenstelsel is prima voor elkaar. Veel lastiger is de situatie voor degenen die aangewezen zijn op het openbaar vervoer. Windesheim in Zwolle bijvoorbeeld is voor studenten aanmerkelijk beter bereikbaar dan de vestiging in Almere, terwijl dat qua studierichting misschien niet zo logisch is.
En verder passeren nog verschillende andere onderwerpen even de revue. Sport bijvoorbeeld, als cruciaal onderdeel van de samenleving. En leefbaarheid, waarbij met name aan de orde komt dat er toch wel een aanmerkelijk verschil bestaat in speelvoorzieningen voor de jongere kinderen in verschillende delen van de gemeente. Maar of de provincie daar een rol in speelt …..?
De kracht van Urk voor Flevoland zit vooral in een doorleefde geschiedenis, voor elkaar zorgen, nuchter ondernemerschap, een bewust handelen in een primaire (voedselgeoriënteerde) economie en het besef van eigenheid en geworteldheid in een groter geheel.
Geef een antwoord